چرا نمی توانم تمرکز کنم؟ ۷ علت تمرکز نداشتن

تمرکز نداشتن، اهمال کاری، عدم مدیریت زمان و بهره وری و هر چیزی که مربوط به توسعه فردی میشه، یه جورایی خیلی ظریف به هم ربط پیدا می کنه. به همین خاطر هست که من در همه این مواردی که توی سایت دارم روش آموزش و مانور میدم، تپه ی فتح کرده دارم! یعنی من به عنوان کسی که دارم راه کار میدم، خودم دچار این مشکلات بودم. مثلا مدام میگفتم چرا به کارام نمی رسیدم و بعد از این چرا چرا کردن به این پرسش می رسیدم که چرا تمرکز ندارم! چرا نمی تونم تمرکز کنم؟ چرا ۶ دانگ حواسم روی کارم نیست.

وقتی افتادم دنبال حل این مشکل متوجه شدم که تحقیقی که توسط Apple Analytics انجام شده نشون میده که ما آدم ها حداقل روزی ۸۰ بار میریم سر گوشیمون! که من مطمئنم این رقم این روزا خیلی بیشتر هم شده. اما خب به عنوان یک بخش مهم از چرخه و یا بهتر بگم، چند ضلعی مشکلاتی که داشتم باید می فهمیدم چرا نمی تونم تمرکز کنم. چیزایی متوجه شدم که بهت کمک می کنه تو هم ایراد خودت رو بهتر بشناسی. پس بدون نگرانی و با خیال راحت از این که تو هم می تونی مسیر پیشرفت رو طی کنی، این مطلب رو بخون و راه و چاره های مخصوص خودت رو از توش بکش بیرون و یاعلی :).

تمرکز نداشتن یعنی چه

خوب دقت کن. تاحالا شده که مثلا توی یه جلسه ای باشی و فقط صدا ها رو بشنوی، ولی وقتی در مورد محتوای جلسه ازت سوال بپرسن فقط بتونی صداها رو بیاد بیاری ولی محتواها رو نه؟

تا حالا شده وقتی میخوای کتابی بخونی، مدام یه پاراگراف رو بخونی یا حتی بعد از گذشت یک ساعت ببینی بیشتر از چند تا صفحه رو نخوندی و حتی هیچی ازش نفهمیدی؟

یا حتی اگر مثل من توی خونه کار می کنی، چیزهایی که توی خونه میگذره هی حواست رو پرت کنن؟

این شرایطی که موجب میشه در شرایطی باشی ولی حضور واقعی و صد در صدی نداشته باشی همون تمرکز نداشتن به حساب میاد.

می بینی چقدر سخت شده؟

ولی خب قابل کنترل و شناساییه و می تونیم اینجا این دلیل هایی که من بهش رسیدم رو بررسی کنیم.

مطمئنم که تمرکز نداشتن بیش از یک دلیل می تونه داشته باشه. می تونه همه دلیل هات توی نوشته های من مشخص بشه (چون همه ما یکی هستیم دیگه!).

البته ممکنه دلایل شخصی خودت هم داشته باشی که باز هم بهت قول میدم لابلای این کلمات با مشکل خودت هم مواجه میشی.

بیا بریم یافته های من و علت های تمرکز نداشتن من رو بررسی کنیم.

دلایل نداشتن تمرکز: حواس پرتی های بیرونی

حواس پرتی های بیرونی، در واقع یعنی چیزایی که در محیط رخ میده. مثل صداها، رخدادها (حتی افتادن یه قابلمه روی زمین از روی سینک ظرف شویی).

معمولا گوشی های موبایلی که هر لحظه کنارمونه، به عنوان یه ابزار قوی حواس پرتی به شمار میاد.

مدام نوتیفی میاد! دایرکت ارسال میشه! چت روم ها پیام دریافت می کنن! شاید با خودت بگی من گوشی رو روی سایلنت میگذارم! ولی اگر مثل من باشی وقتی گوشی رو روی سایلنت میگذاری، اون انتظاری که برای رسیدن پیام های خاص داری، بیشتر توجه ات رو پرت می کنه.

کلا کاش نبود این موبایل والا!

خلاصه اینکه حواس پرتی های بیرونی، معمولاً خارج از کنترل ما هستن و به‌راحتی تمرکزمون رو تخلیه می‌ کنن، طوری که تمرکز کردن و موندن روی کار خیلی سخت میشه.

مطمئنم تو هم دچار این نوع هستی.

پس یادداشت کن که چه چیزهایی می تونن خارج از چاچوب ذهن و قلب خودت موجب حواس پرتی ات بشن؟؟ 

علت تمرکز نداشتن: حواس پرتی های درونی

من بیشتر دچار این مدل حواس پرتی هستم. اصلا شاید ۹۰ درصد علت تمرکز نداشتن من و همه افراد همین علت های درونی باشه.

علت های درونی در درون خود تو وجود داره و معمولا از فکر ناشی میشه! از استرس! از هر چیزی که برای دور زدن ناراحتی هات و کم کردن حس ناراحتی و استرس و اضطراب بهش پناه می بری.

مثلا من متوجه شدم که وقتی از درون دچار مشکلی هستم، فقط به دنبال این هستم که این حال رو مدیریت کنم و حواس خودم رو با چیزای دیگه پرت کنم!

اصلا خوبه بدونی که حواس پرتی یه جاهایی کمک می کنه که به آرامش برسیم. حتی اگر مشکل مون جسمی باشه.

تعجب کردی آره! 🙂

علتش اینه که ما میخوایم برای یه مدت کوتاه، حتی چند دقیقه یا ساعت، درگیر علت های دردهای روحی و جسمی مون نباشیم و کمی نفس راحت بکشیم.

اصلا عجله برای خوندن این مطلب نکن.

کافیه همین الان یک کم چشم هات رو ببندی و تجربه های خودت رو در این شرایط کمی به یاد بیاری. 

نداشتن انگیزه با تمرکز نداشتن مرتبط است

تصور کن که میخوای کاری کنی که هیچ گونه براش انگیزه نداری! علاوه بر گفتگوهای درونی (که گاهی شامل هزاران ناسزا گفتن به خودته که چرا باید الان این کار رو انجام بدی) چیزای زیادی هم از بیرون دست به دست هم میدن تا تو به خودت ثابت کنی که نباید اون کار رو انجام بدی.

داستان از این قراره که ما ذاتا برای کاری که بهش علاقه نداریم (به عبارتی انگیزه نداریم) توجه خرج نمی کنیم.

وقتی توجه رو از اون کار بر می داریم، به طور اتومات جریان انرژی مون هم سمتش نمیره. پس نمی تونیم تمرکز کنیم و مدام دنبال یک راه یا کار جایگزین هستیم.

اینجاست که فکر می کنی داری تلاش می کنی اون کار رو انجام بدی ولی در عمل و در ذهن میخوای خودت رو به زور از اون کار بیرون بکشی.

در چنین شرایطی میخوای حرف از تمرکز بزنی؟ 🙂

خب این هم یه علت دیگه از این هست که تو نمی تونی تمرکز کنی.

خیلی ساده بگم … من و تو برای کاری که دوستش نداریم و براش ساخته نشدیم نمی تونیم وقت و انرژی و توجه و تمرکز صرف کنیم.

تغذیه ناسالم موجب کاهش تمرکز میشه

این خیلی جالبه! در بدن ما مخصوصا در مغز ما انتقال دهنده های عصبی وجود دارن. همین انتقال دهنده ها می تونن هیجانات و احساسات مون رو کنترل کنن.

اما جالب تر اینکه روده تو هم دارای انتقال دهنده های عصبی از همین نوع هست.

شاید تاحالا شنیده باشی که به روده میگن مغز دوم! اصلا شکل و قیافه شون هم مثل هم هست.

میکروب‌های روده موادی مثل گابا (GABA) و اسیدهای چرب زنجیره‌کوتاه (SCFA) مثل بوتیرات، پروپیونات و استات تولید می‌کنن. این مولکول‌ها تأثیر قابل‌توجهی روی عملکرد مغز دارن؛ از جمله اینکه چطور به استرس و اضطراب واکنش نشون می‌دیم.

حالا دقت کن که تو چیزایی که می خوری می تونن روی این فرآیند و تولید شونده ها اثر بگذارن.

خب چی بخوریم که روده مون هم شادمون کنه؟ 🙂

من بهت توصیه میکنم یه مدت قند صنعتی رو کاهش بده تا ببینی چطور حالت بهتر میشه.

از امروز در رژیم غذایی خودت این راهکار ها رو رعایت کن:

از این جدول اسکرین شات بگیر و توی گوشی نگهدار.

بدخوابی و یا بی خوابی موجب کاهش تمرکز

کافیه بگم حتما خواب مهم بوده که توصیه شده یک سوم از زندگی مون رو صرفش کنیم.

طبق تحقیقاتی که توی هاروارد انجام شده و کلا نیازی هم به سند و مدرک نداره کمبود خواب می تونه منجر به موارد زیر بشه:

• کاهش هوشیاری و توجه و تمرکز

• سخت‌تر شدن جذب اطلاعات جدید

• کاهش توانایی واکنش مؤثر به موقعیت‌های مهم یا خطرناک

• مختل شدن توانایی «Placekeeping» (دنبال کردن درست دستورالعمل‌ها)

• افت مهارت‌های حرکتی

• اختلال در حفظ ریتم

• تأثیر منفی بر برخی جنبه‌های گفتار

بماند که کم خوابی حتی می تونه در خوراک ما و حتی جذب خوراکی ها هم تاثیر داشته باشه.

پس اگر تو از جمله خفاشان شب به شمار میای که خواب شبانه خوبی نداری بهتره که این چرخه رو تنظیم کنی. می تونی از ملاتونین های طبیعی با تجویز پزشک شروع کنی (دکترهای توی داروخونه هم می تونن راهنماییت کنن! فقط سر خود چیزی نخور لطفا).

من دچار این مشکل بودم و به لطف خدا به کمک راهنمایی های یک عزیز تونستم یک ترکیب خوب خواب آور پیدا کنم.

ترکیبی از دمنوش گل محمدی، گل نسترن، بابونه و نبات!

این ترکیب (که به شدت گرم مزاج هست) به من کمک کرد که شب ها راحت تر بخوابم.

استرس و فرسودگی شغلی تمرکز زداست

یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ نشان داد افرادی که دچار فرسودگی شغلی هستن، تمرکز کردن براشون سخت‌تره.

فرسودگی شغلی (Burnout) یعنی یک حالت خستگی جسمی، ذهنی و احساسی شدید که به‌خاطر استرس طولانی‌مدت در محیط کار یا فعالیت‌های پر فشار ایجاد می‌شه.

در این تحقیق، گروهی از افراد با علائم فرسودگی شغلی با گروه کنترل که سابقه استرس مزمن نداشتن مقایسه شدند. به هر دو گروه تصاویر نشان داده شد و ازشون خواسته شد واکنش‌های احساسی‌شون به تصاویر رو کنترل کنن. هم‌زمان، صدای بلندی پخش شد تا تمرکز شرکت‌کنندگان به هم بخوره.

در ابتدا، هر دو گروه واکنش مشابهی به حواس‌پرتی داشتن، اما گروه فرسوده خیلی سخت‌تر تونستن دوباره تمرکزشون رو بازیابی کنن. پژوهشگران متوجه شدن که این افراد نسبت به صدای ناگهانی واکنش‌های شدیدی داشتن و کنترل احساسات منفی براشون دشوار بود.

این یافته‌ها نشون می‌ده که فرسودگی شغلی می‌تونه نحوه عملکرد مغز رو تغییر بده، باعث می‌شه برگشت به حالت تمرکز بعد از موقعیت‌های سخت سخت‌تر باشه، حساسیت به محیط بیرونی بیشتر بشه و مدیریت اختلالات معمول کاری مثل وقفه‌ها، اعلان‌ها و حواس‌پرتی‌ها دشوارتر بشه.

اختلالات روانی و کاهش تمرکز ذهن

خب صحبت از اختلالات روانی شد و باید بگم که من روانپزشک نیستم که بتونم خیلی دقیق در مورد این گزینه ها توضیح بدم. ولی گفته شده که افرادی که دچار ۳ اختلال زیر هستن هم دچار کاهش تمرکز ذهن میشن:

• ADHD (اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی)
• اضطراب (Anxiety)
• افسردگی (Depression)

افرادی که دچار این اختلالات هستن نمی تونن تمرکز بالایی داشته باشن. معمولا یک روانپزشک می تونه با تشخیص و تجویز دارو به افراد کمک کنه تا روی تمرکز شون بیشتر سوار باشن.

صحبت آخر من

تا به اینجا یه سری کد ها من بهت دادم که کمی عمیق تر روی زندگی خودت بررسی کنی و ببینی علت حواس پرتی های تو چیه.

وقتی علت های شخصی و عمومی خودت رو شناسایی کردی لطفا همون ها رو یه جا یادداشت کن.

ما میخوایم شروع کنیم حلشون کنیم.

برای حل کردنشون هم راه حل های زیادی داریم که توی آموزه های بعدی توضیح دادم.

ولی در این لحظه لازم هست که تو فقط علت های تمرکز نداشتن یا تمرکز ذهن خودت رو پیدا کنی. یکی دو روز وقت بگذار و در موردش فکر کن و بنویس تا بتونیم وارد پروسه حل کردنش بشیم.

من هم کنارت هستم تا با هم حلشون کنیم.

منبع کمکی و عکس: life